Ticaret dünyasında göstergeler, piyasa analizini daha doğru ve kaliteli bir şekilde yapmak için işlem grafiklerinde kullanılan araç setleridir. Örneğin, piyasadaki yatay seyri veya trendleri doğrulayabilir ve bir varlığın aşırı alım veya aşırı satım durumunda olduğu zamanlarda olası dönüş sinyalleri sağlayabilirler.
Göstergelerin Türleri
Göstergeler iki şekilde olabilir:
- Fiyat grafikleri üzerine yerleştirilenler: Bollinger Bantları veya hareketli ortalamalar gibi.
- Fiyat grafiğinin altında belirli bir alana yerleştirilenler: MACD (Hareketli Ortalama Yakınsama Iraksama) veya Stokastik Osilatör gibi.
Gecikmeli ve Öncü Göstergeler
Piyasada çok farklı türde göstergeler bulunsa da, genellikle iki ana kategoriye ayrılırlar:
- Öncü Göstergeler: Fiyat davranışı değişmeden önce sinyal verirler.
- Gecikmeli Göstergeler: Fiyat davranışını doğrulayan sinyal verirler.
Öncü Göstergeler
Öncü göstergeler, fiyat değişimlerinin ivmesini ölçerek fiyat hareketlerindeki hızlanma veya yavaşlama anlarını belirler. Bunlar, ileriye dönük sinyaller sağlarken, gecikmeli göstergeler trend gücünü doğrulamak için kullanılır.
Örneğin, fiyat hareketleri hızlanıp yavaşladığında, öncü bir gösterge bu değişiklikleri kaydederek olası dönüşler hakkında sinyaller sağlayabilir.
Gecikmeli Göstergeler
Gecikmeli göstergeler genellikle fiyat değişimlerini doğrulamak için kullanılır. Örneğin, bir trendin ortaya çıkışını ve gücünü belirleyebilirler. “Gecikmeli” olarak adlandırılmalarının sebebi, fiyat hareketlerinin gerisinde kalmalarıdır.
Gösterge Kategorileri
Göstergeler işlem sinyalleri üretir ve her biri bunu farklı bir yöntemle yapar. Göstergeler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Osilatörler (Salınım Göstergeleri): Genellikle yatay seyreden (flat) piyasalarda daha etkilidir.
- Trend Göstergeleri: Genellikle trendli piyasalarda daha etkilidir.
Trend Göstergeleri
Bir trendi ve gücünü doğrudan grafik üzerinde belirlemek her zaman kolay değildir. Ancak trend göstergeleri, bu konuda önemli bir yardımcıdır. Genellikle gecikmeli sinyaller üretirler, bu da piyasalara giriş ve çıkış noktalarını belirlemeye yardımcı olur.
Bu nedenle, trend göstergeleri sayesinde:
- Piyasanın trend içerisinde olup olmadığını belirleyebilirsiniz.
- Trendin gücünü ve yönünü öğrenebilirsiniz.
- Piyasaya giriş ve çıkış noktalarını bulabilirsiniz.
Osilatörler
Osilatörler, fiyatın belirli bir kanal içinde hareket ettiği durumlarda, kanalın üst ve alt sınırlarını belirlemeye yardımcı olur. Ayrıca, aşırı alım veya aşırı satım seviyelerini de gösterirler. Bu göstergeler genellikle öncü niteliktedir.
Örneğin, bir osilatör bir varlığın aşırı alımda olduğunu gösteriyorsa, bir yatırımcı kısa (short) pozisyon açabilir. Eğer aşırı satım seviyesini gösteriyorsa, yatırımcı uzun (long) pozisyon açmayı düşünebilir.
Osilatör ve Trend Göstergeleri Ne Zaman Kullanılmalı?
Kullanılacak gösterge türü büyük ölçüde yatırımcının işlem sistemine ve kişisel tercihlerine bağlıdır. Ancak genel olarak osilatörler, yatay piyasalarda daha etkiliyken, trend göstergeleri, trendli piyasalarda daha yararlı olur.
Örneğin, eğer yatay seyreden piyasalarda işlem yapmayı seviyorsanız, Stokastik Osilatör, Göreceli Güç Endeksi (RSI) veya Emtia Kanal Endeksi (CCI) gibi göstergeler sizin için daha uygun olabilir. Öte yandan, trendli piyasalarda işlem yapmayı tercih ediyorsanız, Ortalama Yön Endeksi (ADX) veya MACD göstergesi sizin için daha faydalı olabilir.
Göstergeleri Doğru Şekilde Kombine Etme
Osilatörleri ve göstergeleri doğru şekilde birleştirmek, yatırımcılara önemli bir avantaj sağlayabilir.
Piyasa koşulları sürekli olarak trendli ve yatay seyir arasında değişir. Bu nedenle, mevcut piyasa koşullarına bağlı olarak herhangi bir göstergeyi uygun durumda kullanabilirsiniz.
Göstergelerin Aşırı Kullanımı
Göstergelerin sunduğu avantajları tam olarak anladıktan sonra, daha fazla gösterge kullanma isteği duyabilirsiniz. Örneğin, bir yatırımcı grafiğe üç veya daha fazla osilatör ekleyebilir, ancak bu göstergeler genellikle aynı sinyali verir.
Farklı göstergelerden gelen aynı sinyalin güvenilirliği artırdığı söylenemez. Aksine, yalnızca farklı varyasyonlarda aşırı alım veya aşırı satım durumlarını göstererek grafikte gereksiz karmaşıklığa yol açabilirler.
Unutmayın, göstergeler yatırım kararlarınıza yardımcı olmak için vardır, ancak kararları sizin yerinize vermezler. Onlara aşırı bağımlı olmak, piyasayı etkili bir şekilde okuma yeteneğinizi sınırlayabilir. Buradaki önemli nokta, doğru dengeyi bulmak ve teknik analiz ile birlikte diğer analiz yöntemlerini de kullanmaktır.