Ekonomik göstergeler, bir ülkenin ekonomik gücünü ölçer. Bu göstergeler, ekonominin belirli bir segmentiyle (örneğin perakende veya konut sektörü) veya genel ekonomiyle (örneğin işsizlik veya GSYİH) ilgili olabilir.

Bu ölçümler, döviz fiyatlarını etkilediği için yatırımcılar için büyük önem taşır.

Bir sonraki bölümde, döviz fiyatlarını en çok etkileyen iki önemli ekonomik gösterge olan enflasyon ve faiz oranlarını öğreneceksiniz.

Faiz Oranları

Faiz oranları, Forex piyasasında fiyat değişimlerinin ana faktörlerinden biridir. Bir ülkenin temel faiz oranı, ilgili ülkenin Merkez Bankası tarafından belirlenir. Merkez Bankası, bu oranları ekonomiyi yönetmek için bir araç olarak kullanır. Enflasyonu kontrol altına almak için faiz oranlarını yükseltir veya ekonomik büyümeyi teşvik etmek için düşürür.

Faiz oranlarındaki değişimler borç alanları etkiler

Faiz oranlarının bir araç olarak kullanılması şu şekilde işler:

Ülkelerin Merkez Bankaları belirli bankalara borç verir ve bu borcun fiyatı, merkez bankasının belirlediği temel faiz oranıdır. Daha sonra bankalar, diğer bankalara ve tüketicilere kredi olarak para verir. Bu krediler faiz ödemelerini gerektirir. Bu durumda minimum faiz oranı, temel faiz oranına eşittir.

Eğer Merkez Bankası temel faiz oranını artırırsa, borç alanlar daha yüksek faiz ödemek zorunda kalır. Bu durum, harcamalar için ayrılan paranın azalmasına neden olur ve ekonomik aktiviteyi etkiler.

Bir ipotek (mortgage) örneği

Örneğin, faiz oranları yükselirse, ipotek (mortgage) kullanan kişiler aylık ödemelerinin arttığını görecektir.

Bu nedenle, faiz oranlarının yükselmesi ekonomik sorunları (örneğin enflasyonu) dizginler çünkü insanlar mortgage ödemeleri için daha fazla para ayırmak zorunda kalır. Böylece, diğer hizmet ve ürünlere harcanabilecek para azalır.

Ancak, Merkez Bankası ekonomik büyümenin düşük olmasından endişeleniyorsa, faiz oranlarını düşürerek mortgage ödemelerini azaltır. Bu durumda, insanların her ay harcayabilecek ekstra parası olur ve bu da ekonomiyi canlandırır.

Faiz oranlarının bu şekilde kullanımı sadece mortgage ödemeleri için geçerli değildir. Şirketler, büyüme, yatırım veya iş gücü istihdamı için kredi aldığında da aynı etkileri yaşar. Eğer faiz oranları yükselirse, şirketlerin ödemesi gereken faiz miktarı artar ve yatırım için kullanılabilecek fonlar azalır.

Faiz Oranlarının Döviz Üzerindeki Etkisi

Genellikle, yüksek faiz oranları güçlü bir ekonominin göstergesidir. Yatırımcılar, büyüyen bir ekonomiye yatırım yapma olasılığı daha yüksek olduğundan, yerel para birimine olan talep artar ve değeri yükselir.

Ayrıca, yüksek faiz oranları bankalarda tutulan sermayeden daha fazla kazanç elde edilmesini sağlar. Yatırımcılar, paralarını yüksek faiz oranına sahip ülkelerde tutarak daha fazla kâr elde edebilir.

Bu nedenle, yüksek faiz oranları genellikle bir ülkenin para birimine olan talebi artırır ve normal ekonomik koşullar altında fiyatını yükseltir.

Enflasyon

Enflasyon, belirli bir süre boyunca mal ve hizmetlerin maliyet artış hızını ölçer. Yüksek enflasyon seviyeleri, fiyatların daha hızlı artacağını gösterir. Buna karşılık, enflasyon seviyesinin düşmesi, mal ve hizmetlerin fiyatlarının hâlâ artacağı ancak daha yavaş bir hızda yükseleceği anlamına gelir.

Eğer enflasyon seviyesi yükselirse, insanlar gelirlerini daha hızlı harcar. Bu durum, ekonomi ve para birimi üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir.

Ancak, bir ülkede deflasyon (fiyatların düşmesi) yaşanırsa, yatırımcılar bunu ekonomik zayıflığın bir işareti olarak görebilir. Bu nedenle, deflasyon da para biriminin değerini olumsuz etkileyebilir.

Merkez Bankaları genellikle belirli bir enflasyon seviyesini hedefler

Bu nedenle, Merkez Bankası belirli bir enflasyon seviyesini hedefler. Örneğin, bu hedef %2-3 arasında olabilir.

Enflasyon seviyesi bu aralık içinde olduğunda, para birimi önemli bir tepki vermez. Ancak, enflasyonun bu aralığın dışına çıkması durumunda, döviz fiyatlarında daha büyük değişimler yaşanabilir.

Tüketicileri aşırı enflasyondan korumak için, Merkez Bankaları faiz oranlarını yükseltmeye çalışır. Bu durum, tüketicilerin satın alma gücünü azaltır ve talebin düşmesi nedeniyle mal ve hizmetlerin maliyetini azaltır veya fiyat artışını durdurur.

Beklenenden yüksek çıkan enflasyon verileri, yatırımcıları Merkez Bankası’nın faiz oranlarını artıracağı beklentisiyle ilgili para birimini satın almaya teşvik edebilir. Bu durum, döviz fiyatlarını artırabilir. Ancak, aşırı enflasyon, ekonomideki sermayenin değerini azaltabileceğinden para biriminin değerini düşürebilir. Bu nedenle, enflasyon seviyesini analiz ederek döviz fiyatlarının düşüp yükselme olasılığını tahmin etmek karmaşık bir süreçtir.

Şahin (Hawkish) ve Güvercin (Dovish) Politikalar

“Şahin” ve “Güvercin” terimleri, Merkez Bankası’nın büyüme ve enflasyon arasındaki dengeyi nasıl korumaya çalıştığını ifade eder.

Eğer bir Merkez Bankası enflasyona odaklanıyorsa, bu durum “şahin” (hawkish) olarak kabul edilir ve faiz oranlarını artırma olasılığı yüksektir. Tersine, eğer Merkez Bankası ekonomik büyümeye daha fazla önem veriyorsa, “güvercin” (dovish) olarak kabul edilir ve faiz oranlarını düşük tutma olasılığı yüksektir.